Tôi đi qua cửa nhà một cán bộ
tham nhũng lão thành, tôi và anh biết nhau đã lâu, tôi khái tính nên ít giao du
với tầng lớp đại nhân hay trọc phú gì đó, Có tiếng gọi giật giọng, tôi quay lại
thấy anh đon đả và khẩn thiết. Hóa ra anh mới mua được cái bình cổ có bài thơ
chữ hán, anh nhờ đọc và diễn nôm giúp. Nhân tiện anh khoe nhiều thứ đắt tiền,
chơi cổ vật có thâm niên như tôi mà nhìn những món anh có rất cảm phục, tôi
khen anh giỏi sưu tầm. Anh ta bảo “Nghề chơi cũng lắm công phu” anh ạ!
Thực ra thì rất nhiều người dùng câu thơ này, do thấy người ta nói thế thì cũng
nói theo, đơn giản thế thôi.
Tôi nhớ lại ngày còn công tác,
khi đăng đàn diễn thuyết ông viện phó nói rằng câu này của cụ Nguyễn Tuân, ông
nghe cụ Nguyễn Tuân nói, hơn thế cụ Tuân rất cầu kỳ trong ăn uống và ông coi ăn
uống như một nghệ thuật … Cứ cái đà này có khi còn cho là của Tản Đà thậm chí
của Tú Xương hay cụ Nguyễn Khuyến cũng nên.
Hoàn toàn sai. Sáu chữ này là câu
trong Truyện Kiều của cụ Nguyễn Du, Cả đoạn thơ ấy thế này:
“Kiếp xưa đã vụng
đường tu
Kiếp này chẳng kẻo
đền bù mới xuôi!
Dù sao bình đã vỡ
rồi
Lấy thân mà trả nợ
đời cho xong!
Vừa tuần nguyệt
sáng, gương trong
Tú bà ghé lại thong
dong dặn dò:
Nghề chơi cũng lắm công phu
Làng chơi ta phải biết cho đủ điều
Nàng rằng: Mưa gió
dập dìu
Liều thân, thì cũng
phải liều thế thôi!
Mụ rằng: Ai cũng như
ai
Người ta ai mất tiền
hoài đến đây?
ở trong còn lắm
điều hay
Nỗi đêm khép mở nỗi
ngày riêng chung
Này con thuộc lấy
nằm lòng
Vành ngoài bảy chữ
vành trong tám nghề
Chơi cho liễu chán
hoa chê
Cho lăn lóc đá cho
mê mẩn đời
Khi khóe hạnh khi
nét ngài
Khi ngâm ngợi nguyệt
khi cười cợt hoa
Điều là nghề nghiệp
trong nhà
Đủ ngần ấy nết, mới là người soi”.
Đủ ngần ấy nết, mới là người soi”.
Ở chữ in ngiêng đậm
trong đoạn trích chính là câu thứ 1201 trong Truyện Kiều, xin thưa đó chính là
lời của Tú Bà dặn gái lầu xanh “Nghề chơi cũng lắm công phu. Làng chơi ta
phải biết cho đủ điều” và cái “Nghề chơi” ở đây chính là “Nghề bán
hoa của gái làng chơi” là nghệ thuật làm tình, tôi sẽ diễn giải dài hơn để ta
cùng tìm và hiểu cho ra ngọn ra ngành. Người ta hay ngộ nhận, rất nhiều người
khi nhắc đến lĩnh vực của mình chơi thì đều ví von cái câu “Nghề chơi cũng lắm
công phu” để ví sự cầu kỳ, sự trau chuốt của người chơi đối với cái lĩnh vực
của mình. Nhất là trong các lĩnh vực chơi cây cảnh, câu cá, ẩm thực, đồ cổ,
ảnh, chim, chó, cá cảnh… và họ nghĩ rằng đó là câu diễn tả sự cao quý mà không
hiểu được ý nghĩa sâu xa của câu này như thế nào.
Để thấy được cái sự “Công phu” của
nghề chơi, bạn đọc đến câu 1210 “Vành ngoài bảy chữ, vành trong tám nghề.” Vậy
bảy chữ là những chữ nào và tám nghề là những ngón nghề gì?
Bảy chữ (chính là 7 chiêu):
- Khấp:
Khóc tỉ tê làm cho khách xúc động thương xót,
quyến luyến không muốn rời.
- Tiện:
- Tiện:
Cắt tóc giả bộ thề
nguyền để lừa khách (cắt của mình một ít tóc và của khách một ít, trộn chung
lại rồi chia hai mỗi người buộc vào cánh tay để tỏ ý ra chuyện kết tóc se tơ) .
- Thích:
- Thích:
Viết tên khách vào
tay mình giả ý thương yêu, nghĩa là xạ hay xăm tên người khách vào bắp tay hoặc
bắp đùi để khách trông thấy cho là mình chung tình.
- Thiêu:
- Thiêu:
Đốt hương thề nguyền
với khách ra chuyện mình chung tình lắm.
- Giá:
- Giá:
Hẹn hò lấy khách làm
chồng, giả đò xin làm vợ lẽ
- Tẩu:
- Tẩu:
Rủ khách đi trốn giả
vờ. Khi khách chơi đã hết tiền nhưng còn quyến luyến mình không muốn rời, phải
giả cách rủ khách cùng đi trốn (Thực ra đó là một cách "tống cổ"
khách êm thắm) .
- Tử:
- Tử:
Giả liều chết có vẻ rất chung tình với
khách, để khách khuyên ngăn và lo lắng.
Còn "tám nghề" là 8 cách như sau:
Còn "tám nghề" là 8 cách như sau:
- Tiếp người có … bé, ngắn thì dùng phép "kích cổ thôi hoa"
(đánh trống giục hoa)
- Tiếp người có ... to, dài thì dùng phép "Kim liên song toả" (sen vàng khóa xiết)
- Tiếp người nóng vội thì dùng phép "đại xiển kỳ cổ" (mở cờ đánh trống)
- Tiếp người chậm chạp thì dùng phép "mạn đả khinh khao" (đánh chậm gõ khẽ)
- Tiếp người mới "vỡ lòng" thì dùng phép "khẩn khuyên tam trật" (ba bậc đổi thế)
- Tiếp người thạo đời thì dùng phép "tả trì hữu trì" (đỡ đần buộc chặt)
- Tiếp người dai sức thì dùng phép "toả tâm truy hồn" (gắn bó nhịp nhàng)
- Tiếp người lạnh lùng thì dùng phép "nhiếp thần nhiệm toả" (dềnh dàng chậm chạp, tìm cách lấy lòng cướp vía)
Các bạn đã thấy
câu “Nghề chơi cũng lắm công phu” trong chuyện kiều của cụ Nguyễn du kinh khủng chưa.
- Tiếp người có ... to, dài thì dùng phép "Kim liên song toả" (sen vàng khóa xiết)
- Tiếp người nóng vội thì dùng phép "đại xiển kỳ cổ" (mở cờ đánh trống)
- Tiếp người chậm chạp thì dùng phép "mạn đả khinh khao" (đánh chậm gõ khẽ)
- Tiếp người mới "vỡ lòng" thì dùng phép "khẩn khuyên tam trật" (ba bậc đổi thế)
- Tiếp người thạo đời thì dùng phép "tả trì hữu trì" (đỡ đần buộc chặt)
- Tiếp người dai sức thì dùng phép "toả tâm truy hồn" (gắn bó nhịp nhàng)
- Tiếp người lạnh lùng thì dùng phép "nhiếp thần nhiệm toả" (dềnh dàng chậm chạp, tìm cách lấy lòng cướp vía)
Đúng là chữ với nghĩa....
Trả lờiXóachỉ còn vài giờ nữa là đến giao thừa, bước sang năm mới CucNhietDoi xin kính chúc anh cùng gia quyến AN KHANG-THỊNH VƯỢNG nhé !
Nhận xét này đã bị tác giả xóa.
XóaCảm ơn em!
XóaXuân về! Niềm vui và hạnh phúc cũng sẽ về với em, anh luôn mong như thế!
Hoàn toàn đồng ý với lý giải của Hòn Sỏi.
Trả lờiXóaNhưng ngôn ngữ cũng có sự giao thoa như ánh sáng 7 màu trong quang phổ. Lại có sự biến thể trong giao tiếp chẳng hạn mặt bằng là từ để chỉ một vùng đất, nay báo chí lại viết mặt bằng giá cả, mặt bằng dân trí.. chữ chơi vốn là chơi bời, chơi gái trong câu nói của mụ Tú Bà, Nay người ta không quan tâm đến nguồn gốc của nó mà thuần túy dùng nghĩa của động từ chơi, chơi đồ cổ, chơi cá cảnh, chơ tem thư..mà thực ra chơ những thứ này cũng bỏ nhiều công phu lắm.
Hoàn toàn đồng ý với anh, nhưng hiểu được nguồn gốc của câu thơ trên cũng nên anh nhỉ, có khi đó cũng là một cách chơi!
XóaChữ với nghĩa câu với từ là chủ để nõi mãi chưa hết .Mình ở cạnh nhà hàng xóm mỗi khi thấy vợ chồng họ gọi nhau " Bố mày ơi" hay Mẹ mày ơi " đã bố lại còn mày nghe thật buồn cười mình lại được một lần cười mỉm một mình ngôn từ tiếng việt thật là phong phú
Trả lờiXóaNăm mới chúc gia đình bạn an khang thịnh vương.
Cảm ơn Anh Nguyễn đã chia sẻ!
XóaĐúng như thế đấy bạn a! Năm mới niềm vui mới nhé bạn!
Bài phân tích của bạn thật hay.
Trả lờiXóaChúc bạn cùng gia đình năm mới Vạn Sư Cát Tường.
Cảm ơn bạn thân yêu!
XóaLuôn nghĩ và mong bạn khỏe, vui, may mắn!